سقف، پوشش بالای ساختمان، برای محافظت از ساختمان در برابر باران، برف، نور خورشید، باد و دمای شدید است. سقف‌ها در انواع مختلفی ساخته می‌شوند. از انواع مختلف سقف در معماری می‌توان به سقف‌های مسطح، شیب دار، طاق دار و گنبدی شکل اشاره کرد. در این مقاله از وبلاگ گروه طراحی و معماری کامیار معروف زاده، انواع سقف‌های مورد استفاده در معماری را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
انواع سقف در معماری از گذشته تا کنون
از گذشته تا کنون، انواع مختلفی از سقف در معماری مورد استفاده قرار گرفته‌اند. احتمالاً اولین سقف‌هایی که توسط انسان ساخته شده‌اند، سقف‌های کاهگلی (که با استفاده از کاه، برگ، شاخه یا نی ساخته می‌شدند) بوده‌اند. بنابراین سقف‌های کاهگلی، از انواع سقف در معماری به شما می‌روند. سقف‌های کاهگلی مخروطی، نمونه خوبی از انواع سقف‌های کاهگلی هستند. این نوع سقف‌ها هنوز هم در مناطق روستایی آفریقا و مکان‌های دیگر، به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند. با پیشرفت بشریت در ساخت سقف، از شاخه‌ها و چوب‌های ضخیم‌تری برای برای ساخت سقف‌های کاهگلی استفاده شد. سپس برای افزایش استحکام و کارایی سقف‌های کاهگلی، از خاک رس (یا یک مادۀ غیر قابل نفوذ دیگر) در سطح بین شاخ و برگ‌ها استفاده شد.
ساخت سقف‌های شیروانی و مسطح نیز با استفاده از این مواد امکان پذیر بود. با ساخته شدن آجر و سنگ‌های تراشیدۀ مخصوص ساختمان، اشکال اصلی سقف‌های گنبدی و طاق دار نمایان شد. به طور کلی، دو نوع اصلی سقف در معماری وجود دارند. دو نوع اصلی سقف در معماری، شامل سقف‌های مسطح و سقف‌های شیب دار می‌شود. در ادامه، به توصیف ویژگی‌های هر یک از این نوع سقف‌ها و همچنین چند نمونۀ دیگر از انواع سقف در معماری، می‌پردازیم.
سقف های مسطح و سقف های شیب دار
همان طور که گفته شد، سقف‌های مسطح از انواع اصلی سقف در معماری هستند. از لحاظ تاریخی و قدمت استفاده از سقف‌های مسطح، لازم است که بدانید این نوع سقف‌ها در خاورمیانه، جنوب غربی آمریکا و هر مکان دیگری که دارای آب و هوا خشک است و همچنین تخلیۀ آب از پشت بام در درجۀ دوم اهمیت قرار دارد، به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار گرفته‌اند. سقف‌های مسطح در قرن 19، در اروپا و آمریکا به طور گسترده‌ای مورد استفادۀ قرار گرفتند. استفاده از مصالح جدید برای ساخت سقف‌های ضد آب و همچنین استفاده از فولاد و بتن برای استحکام بیشتر سقف، موجب کاربردی‌تر شدن سقف‌های مسطح شد. به همین دلیل، استفاده از این نوع سقف در معماری، افزایش پیدا کرد. به گونه‌ای که در مدت زمان کوتاهی، سقف‌های مسطح تبدیل به نوعی سقف محبوب برای استفاده در انبارها، ساختمان‌های اداری، ساختمان‌های تجاری و همچنین بسیاری از سازه‌های مسکونی، شدند.
سقف‌های شیب دار از انواع اصلی سقف در معماری هستند. سقف‌های شیب دار انواع مختلفی دارند. سقف شیب دار از اولین سقف‌هایی بود که از آن در معابد یونان باستان استفاده شد. سقف شیب دار از انواعی از سقف در معماری می‌باشد که برای قرن‌ها به عنوان یک جزء اصلی در معماری، در شمال اروپا و قارۀ آمریکا مورد استفاده قرار می‌گرفته است. سقف شیب دار، در عصر امروزی نیز همچنان به عنوان یک سقف کاربردی و محبوب، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سقف های شیروانی
سقف‌های شیروانی، یکی دیگر از انواع سقف در معماری هستند. بیشتر خانه‌های ساخته شده در کشور ایالات متحده آمریکا، دارای سقف شیروانی هستند. سقف‌های این خانه‌ها معمولاً به شکل مثلث شیب دار هستند. سقف‌های شیروانی، رایج‌ترین نوع سقف در سراسر ایالت‌های کشور آمریکا و همراه با خط پیک استاندارد هستند. سقف‌های شیروانی دارای تنوع زیادی هستند. سقف‌های شیروانی از انواعی از سقف در معماری هستند که ساختن آنها مقرون به صرفه به شمار می‌رود. زیرا شکل آنها ساده است. به همین دلیل این نوع از سقف در معماری، طرفداران زیادی دارد. برای ساخت سقف شیروانی اصلی، می‌توانید از هر نوع ماده‌ای از تخته سنگ گرفته تا خاک رس و کاشی‌های بتنی استفاده کنید.
سقف‌های شیروارنی از انواعی از سقف در معماری هستند که کاربردهای زیادی دارند. به طوری که سازنده می‌تواند ویژگی‌های سقف شیروانی خانۀ در حال ساخت را با توجه به سبک خانه تعیین کند. این ویژگی موجب مقرون به صرفه بودن این نوع از سقف در معماری می‌شود. این سبک از سقف در معماری، به دلیل محیط مثلثی شکلی که در زیر سقف شیروانی ایجاد می‌کند (اتاق زیر شیروانی)، بسیار محبوب است. برخی از خانه‌ها دارای سقف‌های شیروانی پیچیده‌تری هستند. به عنوان مثال سقف شیروانی هلندی، لبه و فرو رفتگی نیز هست.البته در صورت استفاده از این نوع سقف، شما باید برای جلوگیری از نشت آب به درون خانه، از کاشی‌های فلزی یا درز استفاده کنید. برای خانه‌هایی که در مناطق سردسیر (که برف زیادی می‌بارد) قرار دارند، بهتر است که سقف دارای زاویۀ 40 درجه باشد.
با این حال، این نوع از سقف‌ها برای مناطقی که آنجا وزش باد شدید یا طوفان رخ می‌دهد، مناسب نیستند. زیرا این نوع سقف‌ها دارای گوشه‌های بلند هستند.
سقف های لبه دار
سقف‌های انواع دیگری از سقف در معماری هستند. این نوع از سقف‌ها نیز محبوبیت زیادی دارند. بین سقف‌های شیب دار و سقف‌های شیروانی، چند تفاوت اصلی وجود دارد. به عنوان مثال اولین تفاوت بین شکل این دو نوع سقف، این است که سقف‌های لبه دار از شیب‌هایی در چهار طرف سقف تشکیل شده‌اند. این شیب‌ها در بالای خانه در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و یک خط الراس را ایجاد می‌کنند. سقف‌های لبه دار از انواعی از سقف در معماری هستند که برای مناطق جغرافیایی که در آنجا برف زیادی می‌بارد و یخ فراوان وجود دارد، بسیار مناسب هستند. زیرا موقعیت شیب‌ها باعث می‌شود که بارش‌ها به سمت پایین خانه روان شوند.
سقف‌های لبه دار به دلیل سطح داخلی خود (به دلیل اینکه سقف در چهار طرف قرار گرفته است)، از سقف‌های شیروانی پایدارتر هستند. این نوع سقف‌ها همچنین سایه بیشتری را ارائه می‌دهند. زیرا در هر طرف، دارای طاقچه‌های برجسته هستند. این ویژگی‌ها از دلایل محبوبیت این نوع سقف در معماری هستند. اکثر صاحب خانه‌ها، این نوع سقف‌ها را دوست دارند. زیرا سقف‌های لبه دار دارای شیروانی‌های جلویی هستند که به آنها اجازه می‌دهد تا بتوانند در این قسمت‌ها یک محیطی مانند قسمت ورودی خانه، ایوان یا لانه بسازند. شما در این فضای ایجاد شده می‌توانید یک محیط نگهداری از وسایل مختلف (مانند محیطی مثل انباری) نیز ایجاد کنید.
شما می‌توانید سقف‌های لبه دار را با استفاده از تمامی مصالح استاندارد مانند کاشی‌های فلزی، خاک رس یا کاشی‌های بتنی بسازید. به خاطر داشته باشید که اگر خانۀ شما دارای یک سقف لبه دار است و نیاز به تعمیر سقف دارید، حتما با یک تعمیرکار یا یک معمار معتبر همکاری کنید. زیرا این نوع از سقف‌ها از انواعی از سقف در معماری هستند که به مراقبت‌های خاصی نیاز دارند.
اهمیت استفاده از سقف مناسب
اکثر مردم تا زمانی که نیازی به تعویض یا ساخت سقف جدید نداشته باشند، به انواع مختلف سقف در معماری که می‌توانند از آنها برای خانۀ خود استفاده کنند، فکر نمی‌کنند. اما لازم است که بدانید سبک و نوع سقف، بر زیبایی ملک تأثیر بسیاری می‌گذارد. اگر می‌خواهید خانه را بفروشید، باید از این مسئله آگاه باشید که نوع سقف خانه، حتی می‌تواند بر قیمت خانه نیز تأثیر بگذارد. همچنین استفاده از سبک مناسب سقف با توجه به منطقۀ جغرافیایی، می‌تواند خانه شما را در برابر تغییرات آب و هوایی مقاوم کند.
در این مقاله از وب سایت گروه طراحی معماری کامیار معروف زاده، به معرفی چند نمونه از انواع سقف در معماری پرداختیم. لازم است که بدانید، انواع دیگری از سقف در معماری نیز وجود دارد. هر یک از این سقف‌ها دارای ویژگی‌های منحصر به فرد خود هستند. شما باید با توجه به شکل خانه، موقعیت جغرافیایی و سلیقۀ و بودجه خود، بهترین و مناسب‌ترین نوع سقف را برای خانۀ خود استفاده کنید.
منابع: britannica ، architecturesideas
