یکی از قدیمی‌ترین و البته طبیعی‌ترین مصالح موجود، که در زیبایی و ساخت ساختمان‌ها به کار می‌رود، چوب است. در واقع می‌توان گفت که چوب یکی از مؤلفه‌های همه کاره و مقرون به صرفه در معماری و ساختمان سازی است. انواع مختلف چوب، در موقعیت‌های مختلف به کار برده می‌شوند. چوب در معماری اهمیت زیادی دارد. به طوری که حتی در ساخت فضای بیرونی خانه‌ها و دکوراسیون داخلی نیز به کار برده می‌شود. از این رو چوب به عنوان یکی از عناصر زیبایی در ظاهر ساختمان‌ها به کار برده می‌شود. در این مقاله از وبلاگ گروه طراح و معماری کامیار معروف زاده به بررسی کاربرد و مزایای چوب در معماری خواهیم پرداخت.
بررسی انواع چوب در معماری
همانطور که می‌دانید چوب‌ها به دو دستۀ طبیعی و مصنوعی تقسیم بندی می‌شوند. چوب‌های طبیعی از درختان تهیه شده و چوب‌های مصنوعی در قالب روکش، نئوپان و تخته فیبر تولید می‌شوند. چوب‌های طبیعی از نظر مقاومت، متفاوت هستند. چوب‌های طبیعی از انواع مختلف چوب در معماری هستند که می‌توان آنها را در ساخت و ساز و معماری استفاده کرد. با این حال، برخی از انواع چوب نیز وجود دارند که به دلیل خواص خود، محبوبیت بیشتری نسبت به سایر چوب‌ها دارند. از انواع مختلف چوب در معماری، که چوب طبیعی هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چوب تیمبر که چوبی بسیار مقاوم بوده و کار کردن با آن آسان است.
- چوب سرو که چوبی متراکم و سبک بوده و در برابر پوسیدگی مقاوم است.
- چوب کاج که دارای رنگ و بافت بسیار جذابی بوده و از نظر قیمت بسیار مقرون به صرفه است.
- چوب بلوط که چوبی مقاوم در برابر آسیب حشرات است.
به عنوان مثال برای ساخت در و پنجره‌های چوبی بهتر است از چوب طبیعی درختانی که دارای برگ‌های پهن هستند استفاده شود. به این دلیل که این نوع چوب‌ها تراکم بیشتری داشته و در برابر تغییرات دمایی و غیره مقاومت بیشتری دارند. در هر صورت، استفاده از چوب در معماری، به ویژه استفاده از چوب طبیعی، باعث ایجاد حس آرامش در فضای خانه خواهد شد. از جمله مزایایی که می‌توان برای چوب در نظر گرفت، عایق بودن آن در برابر دما است. مصالحی مانند آهن یا فولاد از جمله موادی هستند که با افزایش یا کاهش دما، دچار انبساط و انقباض می‌شوند. مقاومت این مصالح، با گذشت زمان کاهش پیدا می‌کند. اما چوب در برابر تغییرات دمایی دچار چنین مشکلاتی نخواهد شد. به همین دلیل استفاده از چوب در معماری بسیار پر اهمیت است.
مزایای اصلی استفاده از چوب
در هنگام افزایش دما و گرم شدن هوا، چوب رطوبت خود را ازدست می‌دهد و خشک می‌شود. همین موضوع باعث افزایش مقاومت چوب خواهد شد. چوب تنها زمانی دچار انبساط می‌شود که رطوبتی در هوا وجود نداشته باشد. چنین چیزی تقریباً غیرممکن است. مقاومت بالای چوب، از دلایل استفاده از چوب در معماری است. از دیگر مزایایی که می‌توان برای چوب در نظر گرفت، زیبایی آن است. چوب به دلیل تنوع بسیار زیادی که دارد (بیش از 6 هزار گونه چوب)، دارای رنگ و بافت‌های متفاوتی است. بنابراین تصمیم به انتخاب از میان طیف گسترده‌ای از چوب با این حجم از تنوع، برای ساخت دکوراسیون داخل منزل یا فضای بیرونی خانه و به طور کلی برای استفاده از چوب در معماری، بسیار آسان است.
وجود طیف وسیعی از چوب در رنگ‌های مختلف، باعث شده تا استفاده از چوب در معماری افزایش پیدا کند. شما حتی می‌توانید به دلخواه خود از رنگ‌های مصنوعی برای رنگ‌آمیزی چوب‌ها استفاده کنید. یکی دیگر از مهم‌ترین ویژگی‌های چوب، سبک بودن و ایمنی بالای آن است. به این معنا که چوب دارای خاصیت انعطاف‌پذیری است. علاوه بر آن، هنگامی که چوب دچار تنش یا لغزش شود، با این تغییرات هماهنگ شده و با انعطاف‌پذیری که دارد مانع ترک خوردن چوب می‌شود. از جمله مزایا و ویژگی‌‌هایی که باعث محبوبیت چوب و استفاده از چوب در معماری می‌شود، خاصیت تجدیدپذیر بودن آن است. از گذشته تا به امروز اهمیت استفاده از مواد تجدیدپذیر در تمامی زمینه‌ها، از جمله ساختمان سازی و معماری افزایش یافته است.
تاثیر استفاده از چوب
چوب یک مادۀ تجدیدپذیر بوده و در مقایسه با بسیاری از مصالح ساختمانی، از انرژی و منابع کمتری برای تولید و مصرف شدن استفاده می‌کند. همچنین چوب قابلیت ذخیره و در عین حال حذف دی اکسید کربن از جو هوا را دارد. این مورد می‌تواند تأثیرات مفیدی بر محیط زیست داشته باشد. استفاده از چوب در معماری، موجب ایجاد ظاهری زیبا و فضایی آرامش بخش می‌شود. علاوه بر این، استفاده از چوب در معماری، می‌تواند مواردی مانند کیفیت هوای داخلی را تحت تأثیر قرار دهد. چوب توانایی جذب رطوبت را دارد. به عبارت دیگر رطوبت هوای داخل ساختمان را متعادل می‌کند. وجود رطوبت متعادل در هوای داخل ساختمان، منجر به کاهش استفاده از تهویه و در عین حال افزایش بازده انرژی و کیفیت هوا می‌شود.
همچنین چوب یک مادۀ ضد باکتری است و از رشد میکروب‌های مضر جلوگیری می‌کند. به همین دلیل است که به عنوان مثال در سونا و آشپزخانه نیز از چوب استفاده می‌شود. همچنین چوب دارای خاصیت عایق صدا است و در فضاهای مربوط به موسیقی، تئاترهای سخنرانی و سالن‌های کنسرت نیز کاربرد فراوانی دارد. استفاده از چوب در معماری، به ویژه در فضاهای داخلی، حتی می‌تواند بر روحیه افراد و میزان استرس فیزیولوژیکی آنها تأثیر بگذارد. بر اساس تحقیقات انجام شده، مردم از نظر فیزیولوژیکی و روانی نسبت به استفاده از چوب واکنش مثبت و مطلوبی نشان می‌دهند. وجود سطوح چوبی و به طور کلی استفاده از چوب در معماری، باعث می‌شود تا فضای اتاق و خانه گرم‌تر و صمیمی‌تر به نظر بیاید.
کاربرد چوب در معماری
در ادامۀ این مقاله به توضیح کاربردهای چوب در معماری می‌پردازیم. استفاده از چوب در معماری، به دلیل سهولت استفاده، برای بسیاری از افراد جذاب است. محصولات چوبی از نظر اندازه، برای حمل و نقل مناسب بوده و نصب آنها آسان است. بنابراین برای کار با محصولات چوبی، نیازی به تخصص یا ابزار خاصی نخواهید داشت. در صورت تمایل نیز می‌توان چوب را حکاکی یا تراش داد و طرح‌های زیبایی بر روی آن ایجاد کرد. برای ساخت خانه‌ها و محل سکونت چوبی، از چوب زیادی استفاده می‌شود. خانه‌ها و سازه‌های چوبی زیادی وجود دارند که هم فضای بیرونی و هم فضای داخلی آنها از چوب ساخته شده است.
درواقع معماران با استفاده از تکنولوژی و فناوری‌های مدرن، برای قابل استفاده بودن چوب در معماری، از چوب‌هایی مخصوصی مانند چوب ترمو، برای ساخت سازه‌های چوبی استفاده می‌کنند. این چوب‌ها هم وزن کمتری دارند و هم در برابر قارچ، حشرات، تغییرات دمایی و غیره بسیار مقاوم هستند و دیرتر فرسوده می‌شوند. همانطور که در قسمت فوق گفته شد چوب دارای خاصیت و مزایای زیادی است. از این رو در طراحی داخلی و دکوراسیون نیز از آن استفاده می‌شود.
استفاده از چوب در طراحی و دکوراسیون
دیوارهای چوبی، کف پوش چوبی، درب و پنجره و غیره از جمله مواردی هستند که از چوب ساخته می‌شوند و کاربرد چوب در معماری را به خوبی نشان می‌دهند. حتی می‌توان با به کار بردن چوب در فضای داخلی آشپزخانه، روح تازه‌ای به آشپزخانه بخشید. کابینت‌ها از جمله مواردی هستند که می‌توانید در ساخت آنها از چوب استفاده کنید. این کار جلوۀ جذابی هم به کابینت‌ها و هم به آشپزخانۀ شما می‌دهد. شما با به کار بردن چوب، برای ساخت کابینت‌های آشپزخانه، می‌توانید مطمئن شوید که کابینت‌های آشپزخانۀ شما هم در برابر رطوبت و هم در برابر حرارت بسیار مقاوم هستند. یکی دیگر از موارد استفاده از چوب در معماری و ساخت‌وساز ساختمان‌ها، در ساخت کف‌پوش‌ها و دیوار پوش‌ها است.
بسیاری از معماران و طراحان از کفپوش و دیوار پوش چوبی برای افزودن بر زیبایی خانه استفاده می‌کنند. لازم است بدانید که چوب به دلیل ساختاری که دارد، خاصیت ارتجاعی بیشتری نسبت به سنگ، سیمان، بتن و غیره دارد. به همین دلیل در صورتی که از آن به عنوان کفپوش استفاده شود، میزان امنیت را برای سالمندان و کودکان بالاتر می‌برد. از اصلی‌ترین دلایل استفاده از چوب در معماری، همین مسئله است.
در نهایت و برای جمع بندی این مقاله از وب‌سایت گروه طراحی و معماری کامیار معروف زاده باید گفت که چوب هزاران سال است که به عنوان یکی از مصالح ساختمانی محبوب شناخته شده است و به نظر می‌رسد که با توجه به تاثیر سایر مصالح ساختمانی بر محیط زیست رواج بیشتری نیز می‌یابد.
منابع: designingbuildings ، woodproducts
