تنوع سنگ در معماری بسیار زیاد است. سنگ‌هایی مانند بازالت، سنگ مرمر، سنگ آهک، ماسه سنگ، کوارتزیت، تراورتن، تخته سنگ، گنیس، لاتریت و گرانیت از جمله سنگ‌هایی هستند که می‌توانند به عنوان مصالح ساختمانی استفاده شوند. در این مقاله از وبلاگ گروه طراحی و معماری کامیار معروف زاده، به معرفی انواع سنگهای مورد استفاده در معماری اشاره می‌کنیم.
ویژگی سنگ های مورد استفاده در معماری
انتخاب سنگ در معماری، امری بسیار مهم است. سنگهای مورد استفاده در معماری باید سخت، با دوام، مقاوم و عاری از مواردی مانند ترک‌ها و سایر عیوبی باشد که باعث کاهش استحکام و دوام سنگ می‌شوند. سنگ‌هایی که در معماری استفاده می‌شوند، با استخراج سنگهای عظیم که به شکل جامد هستند، به دست می‌آیند. سنگ در معماری کاربردهای زیادی دارد. انواع مختلف سنگ، بر اساس خواصی که دارند، در بخش‌های مختلف معماری به کار برده می‌شوند. به عنوان مثال، برخی از انواع سنگ مانند بازالت و گرانیت که دارای ویژگی‌های برتر مانند مقاومت فشاری و دوام بالا هستند، در کارهای ساختمانی بزرگ استفاده می‌شوند.
با این حال، انواعی از سنگ در معماری وجود دارند که ویژگی‌های آنها باعث می‌شود که در کارهای ساختمانی جزئی استفاده شوند. به عنوان مثال، سنگ گنیس که یکی از انواع سنگ در معماری است، به دلیل مقاومت فشاری کم و وجود مواد مضر در ترکیبات خود، در بخش‌های جزئی ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. سنگ‌ها هم به عنوان مصالح ساختمانی و هم برای اهداف تزئینی استفاده می‌شوند.
سنگ چیست؟
سنگ یک مادۀ طبیعی است که از زمین استخراج شده و در ساخت و سازهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. وجود سنگ در معماری بسیار پر اهمیت است. سنگ در بخش‌های مختلفی از معماری مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جمله موارد استفاده از سنگ در معماری، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سنگ تراشی (شامل عناصر تزئینی مانند ستون‌ها و رواق‌ها)
- کاشی و روکش کف و دیوار
- سنگ فرش
- روکش سقف
- سطوح کار آشپزخانه و روکش میز
- حمام ضد تاپس، سینی‌های دوش و حوضچه
- پلکان و دیگر عناصر تزئینی
- مصالح
- بالاست
- به عنوان یک جزء از بتن، ملات، سیمان، آسفالت و برخی از آجرها
گروه‌های اصلی سنگ، شامل سنگهای آذرین، رسوبی و دگرگونی می‌شوند. ویژگی‌های منحصر به فرد سنگ به دلیل فرآیندهای پیچیدۀ زمین شناسی است که بر روی آن تأثیر گذاشته و انواع مختلف ساختار، بافت و رنگ را ایجاد کرده است. این ویژگی‌ها باعث شده تا استفاده از سنگ در معماری و در بخش‌های مختلف ساخت و ساز بیشتر شود. انواع مختلف سنگ در معماری، بسته به ویژگی‌هایی که دارند، کاربردهای متفاوتی نیز خواهند داشت.
بازالت و گرانیت
بازالت نوعی سنگ آذرین و یکی از انواع سنگ در معماری است. بازالت از سنگ مذابی تشکیل شده که تحت فشار تبدیل به سنگ جامد شده است. این سنگ، رنگ خاکستری یکنواخت دارد و بسیار سخت و جمع و جور است. متداول‌ترین کاربرد این سنگ در معماری، به عنوان سنگدانه است. اما از بازالت صیقلی برای کفپوش، بناها و سایر اشیاء سنگی نیز استفاده می‌شود. از سنگ بازالت معمولاً در ساخت جاده‌ها، تولید بتن، سنگ تراشی برای اسکله پل، دیوار رودخانه ها و سدها نیز استفاده می‌شود.
از انواع دیگر سنگ در معماری، سنگ گرانیت است. گرانیت نوعی سنگ آذرین بوده که از کوارتز، میکا و فلدسپات تشکیل شده است. از این نوع سنگ در معماری و در بخش‌هایی از ساختمان که نیاز به داشتن مقاومت بالا در برابر سایش دارند، استفاده می‌شود. با توجه به محتوای مواد معدنی سنگ گرانیت، رنگ سنگهای مختلف گرانیت متفاوت است. سنگ گرانیت به دلیل داشتن تنوع رنگ، چقرمگی، مقاومت در برابر گرما و همچنین داشتن تخلخل پایین، تبدیل به یک انتخاب محبوب برای استفاده در بخش‌های مختلف آشپزخانه (مانند میز کابینت)، شده است. از این سنگ در طراحی داخلی نیز استفاده می‌شود. به عنوان مثال از گرانیت برای ساخت کاشی، شومینه، راه پله، و سایر بخش‌هایی که وجود وزن زیاد مشکلی در آنجا ایجاد نمی‌کند، استفاده می‌شود. همچنین سنگ گرانیت در بخش‌های خارج از ساختمان، مانند آب نما، بناهای زینتی و سنگ فرش نیز به کار برده می‌شود.
سنگ آهک
سنگ آهک از انواع دیگر سنگ در معماری می‌باشد که از کربنات کلسیم تشکیل شده است. سنگ آهک در کف دریاچه‌ها و دریاهای کم عمق تشکیل شده و با گذشت زمان فشرده شده است. منبع اصلی وجود کلسیت در سنگهای آهکی، موجودات دریایی هستند. اما منابع دیگری نیز برای وجود کلسیت در آهک وجود دارند. سنگ آهک را می‌توان به دو نوع سنگ آهک نرم یا سخت طبقه بندی کرد. به دلیل وجود مواد معدنی مختلف در سنگ آهک، شما می‌توانید سنگهای آهک مختلفی با رنگ‌های متفاوت را مشاهده کنید.
این ویژگی یکی از دلایل مهم استفاده از این سنگ در معماری است. سنگ آهک را می‌توان دربخش‌های مختلف مانند کاشی کف ساختمان، کاشی دیوار حمام، سینی دوش وسایر بخش‌های ساختمان استفاده کرد. علاوه بر این، از سنگ آهک اغلب در تولید شومینه و ساخت راه پله‌ها نیز استفاده می‌شود. انواع مختلفی از این سنگ در معماری کاربرد دارند. اما باید توجه داشته باشید که همۀ سنگهای آهکی برای ساختمان سازی مفید نیستند. انواع نامطلوب سنگ آهک، غنی از خاک رس بوده یا به میزان قابل توجهی نرم هستند و عملاً برای کارهای ساختمانی مناسب نیستند. با این حال، انواع متراکم و فشردۀ سنگ آهک که دارای بافتی عاری از حفره و ترک هستند، می‌توانند به عنوان یک سنگ در معماری کاربرد داشته باشند.
سنگ مرمر و کوآرتزیت
سنگ مرمر از انواع دیگر سنگ در معماری و یک سنگ دگرگونی است. این سنگ عمدتاً از بلورهای کلسیت یا دولومیت تشکیل شده است. مشخصۀ سنگ مرمر، بافت کریستالی آن است که در اثر تغییر شکل سنگ آهک در اثر گرما و فشار ایجاد می‌شود. سنگ مرمر نوعی سنگ سخت و جمع و جور است. این سنگ قرن‌ها است به عنوان یکی از مصالح ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای بخش‌های مختلفی از ساخت و ساز مناسب است. سنگ مرمر به عنوان یک سنگ در معماری و ساختمان سازی، بیشتر در حمام، کاشی دیوار و کف، حوضچه‌ها و سینی‌های دوش استفاده می‌شود. همچنین معمولاً از سنگ مرمر برای ساخت شومینه و راه پله نیز استفاده می‌شود. می‌توان از سنگ مرمر برای سطوح مختلف آشپزخانه استفاده کرد. اما این سنگ بیشتر از گرانیت مستعد لک شدن است.
کوارتزیت یکی دیگر از انواع سنگ در معماری و نوعی سنگ دگرگون است. این سنگ در اثر حرارت و فشار، و از ماسۀ سنگ کوارتز خالص تشکیل شده است. کوارتزیت سنگی بسیار سخت است. به همین دلیل، استفاده از این سنگ به عنوان میز آشپزخانه بسیار مناسب و در عین حال بسیار گران است. دلیل گران بودن سنگ کوارتزین این است که انبارهای زیادی وجود ندارند که این سنگ را داشته باشند و به مشتری ارائه بدهند. سنگ کوارتزیت از انواع کمیاب سنگ در معماری به شمار می‌رود. از این سنگ می‌توان در ساخت کاشی، پله و نمای بیرونی و درونی ساختمان استفاده کرد.
در آخر، در این بخش از مقالۀ وب سایت گروه طراحی و معماری کامیار معروف زاده، لازم است به شما یاد آور شویم که با توجه به تنوع سنگ در معماری، شما بهتر است برای انتخاب بهترین سنگ که بیشترین تطابق با نیازهای شما را داشته باشد، از یک مشاور خبره کمک بگیرید.
منابع: designingbuildings ، theconstructor
